મુક઼લ્લિદીન કા વસ્વસા "અહલે હદીસ અંગ્રેજ઼ કી પૈદાવાર" ઔર ઉસકા ઇલાજ

મુક઼લ્લિદીન કા વસ્વસા "અહલે હદીસ અંગ્રેજ઼ કી પૈદાવાર" ઔર ઉસકા ઇલાજ

======================

મક઼બૂલ અહમદ સલફ઼ી

કઈ સાલોં સે મુક઼લ્લિદીન કી તરફ઼ સે અહલે હદીસ કે વજૂદ કો હિન્દુસ્તાન મેં અંગ્રેજ઼ કી આમદ સે જોડ઼ને કી નાપાક કોશિશ કી જા રહી હૈ તાકિ અપને નએ વજૂદ કો લોગોં કી નજ઼રોં સે બચા સકે. યહ કામ વહી કરતા હૈ જિસે અપને વજૂદ પે ભરોસા નહીં હોતા.

દરહક઼ીક઼ત અહલે હદીસ હિન્દુસ્તાન મેં હી નહીં પૂરી દુનિયા મેં ઉસ વક઼્ત સે હૈં જબ સે ઇસ્લામ હૈ, યહ અલગ બાત હૈ હમ હક઼ પરસ્તોં કી તાદાદ હમેશા કમ રહી હૈ, ઇસકી વજહ અલ્લાહ રબ્બુલ્ ઇજ઼્જ઼ત ને ખ઼ુદ બતલા દી હૈ . વ ક઼લીલમ્ મિન ઇબાદિ અશ-શુકૂર (અલ-કુરઆન) શુક્ર ગુજ઼ાર બન્દે થોડ઼ે હી હોતે હૈં.

અહલે હદીસ કો અંગ્રેજ઼ કી આમદ સે જોડ઼ને કે વાસ્તે મુક઼લ્લિદોં કી અક઼લ કા જનાજ઼ા નિકલ ગયા. એક તરફ઼ તો અહલે હદીસ કો અંગ્રેજ઼ કી પૈદાવાર કહતે હૈં દૂસરી તરફ઼ અહલુલ હદીસ મુહદ્દિસીન કી જમાત કહ કર શુરૂ ઇસ્લામ સે ઇસકા વજૂદ ભી માનતે હૈં . ઇનકી અક઼લ પે માતમ કિયા જાએ ઔર ક્યા કિયા જાએ ?

અહલે હદીસ કા સહીહ માના ઔર ઇસકી સહીહ તારીખ઼ સમઝ લેં .

જૈસે અહલુસ્ સુન્નહ સે સુન્નત વાલે યાની તમામ મુસલમાન ખ઼્વાહ પઢ઼ા હો યા જાહિલ મુરાદ હૈં ઇસી તરહ અહલુલ હદીસ સે હદીસ પે અમલ કરને વાલે તમામ મુસલમાન ખ઼્વાહ પઢ઼ા લિખા હો, ગ઼ૈર પઢ઼ા લિખા મુરાદ હૈં . ચુનાંચે ઇમામ અહમદ બિન હમ્બલ રહિમહુલ્લાહ ને ફ઼રમાયા :

"સાહિબલ્ હદીસ ઇન્દના મિન યાસ્તામલ અલ-હદીસ" હમારે નજ઼દીક અહલે-હદીસ વહ હૈ જો હદીસ પર અમલ કરતા હૈ.

(મનાક઼િબ અલ-ઇમામ અહમદ બિન હમ્બલ લિ-ઇબ્નુલ જૌજ઼ી સ 209 વ સનદુહુ સહીહ)

મૈં દેવબન્દી યા બરેલવી કો અંગ્રેજ઼ કી ઔલાદ યા ઉસકી પૈદાવાર નહીં કહ સકતા અલ્લાહ તઆલા કે સામને મેરી પૂછ હોગી મગર ઇન દોનોં કા વજૂદ અંગ્રેજ઼ી દૌર સે હૈ યહ બિલ-યક઼ીન કહ સકતા હૂં. મુઝે તાજ્જુબ ઇસ બાત પે હૈ અહલે હદીસ કો કૈસે અંગ્રેજ઼ કી પૈદાવાર કહા જાતા હૈ ?, જ઼ર્રા બરાબર અલ્લાહ કા ખ઼ૌફ઼ નહીં હોતા. હિન્દ પે રાજ કરને વાલા અંગ્રેજ઼ તો સરાપા કાફ઼િર થા, મુસલમાન ઇન કાફ઼િર કી પૈદાવાર કૈસે હો સક્તે હૈં ? શર્મ નહીં આતી યહ બાત કહતે હુએ .

؎ યહ મુસલમાન હૈં જિન્હેં દેખ કે શર્માએ યહૂદ

અહલે હદીસ કે મુખ઼્તલિફ઼ નામ હૈં, ઇનમેં સલફ઼ી, મુહમ્મદી, અહલુસ્ સુન્નહ ઔર અસ઼રી વગ઼ૈરા હૈં . યહ સબ અહલે હદીસ કે સિફ઼ાતી નામ હૈં જિસકી પહચાન હદીસ મેં તાઇફ઼ે મંસૂરહ બતલાઈ ગઈ હૈ. તાઇફ઼ે મંસૂરહ ભી એક વસફ઼ી નામ હૈ યાની નિજાત પાને વાલી જમાત. ઇસ નામ કા ભી યહ મતલબ નહીં કિ ઇસ્લામ સે હટ કર યહ એક અલગ ફ઼િરક઼ા હૈ .

ગોયા અહલુલ હદીસ મેં બ-શુમૂલ અવ્વામ વ ખ઼વાસ સહાબા, તાબઈન, તબઅ્ તાબઈન, અઇમ્મહ ઔર ક઼િયામત તક આને વાલે હામિલે કિતાબ વ સુન્નત શામિલ હૈં. ઇસકા દો ટોક મતલબ યહ હુવા કિ અહલે હદીસ સદા સે હૈં . અઇમ્મહ વ મુહદ્દિસીન ને અંગ્રેજ઼ કી આમદ સે સેકડ઼ોં સાલ પહલે તાઇફ઼ે મંસૂરહ કો અહલે હદીસ બતલાયા હૈ . ઇમામ અહમદ બિન હમ્બલ, ઇમામ બુખ઼ારી, ઇમામ અલી બિન અલ-મદીની ઔર બહુત સે અહલે ઇલ્મ ને તાઇફ઼ે મંસૂરહ અહલે હદીસ હી કો ક઼રાર દિયા હૈ.

હવાલે કે તૌર પે દેખેં : (મઅ્-રિફ઼હ ઉલૂમુલ્ હદીસ લિલ-હાકિમ : 2 વ સહ્હહુ ઇબ્ન હજર અલ-અસ્ક઼લાની ફ઼ી ફ઼ત્હુલ્ બારી જ. 13, સ 293 તહત હ 7311, મસાલતુ અલ-ઇહતિજાજ, બિશ્ શાફ઼ઈ લિલ્ ખ઼તીબ સ 47, સુનન તિર્મિજ઼ી મઅ્ આરિજ઼તુલ્ અહવજ઼ી જ. 9,  સ 74 હ 2229)

તવાલત કે ખ઼ૌફ઼ સે ઇસ બાત કે જ઼િક્ર કા મૌક઼ા નહીં વગરના હજ઼ારોં અહલે ઇલ્મ કે અક઼વાલ પેશ કિએ જા સકતે હૈં જિન્હોંને અંગ્રેજ઼ સે સેકડ઼ોં સાલ પહલે જમાત અહલે હદીસ કા તજ઼કિરા ઇસકી મદહ સરાઈ કી હૈ .

એક આમ તાલિબે ઇલ્મ યા આમ આદમી બગ઼ૈર કિતાબ ઉઠાએ ઔર બગ઼ૈર તારીખ઼ કા પતા કિએ યહ બાત કહ સકતા હૈ કિ ٭ દેવબન્દી કી ઇબ્તિદા મદરસા દેવબંદ કે ક઼િયામ સે હૈ.

٭ બરેલવી કી ઇબ્તિદા અહમદ રજ઼ા બરેલવી કી પૈદાઇશ કે બાદ સે હૈ .

٭ ઔર અહલે હદીસ કી ઇબ્તિદા ઉસ વક઼્ત સે હૈ જબ સે હદીસ ઔર આમિલીન બિલ-કિતાબ વ અલ-હદીસ પાએ જાતે હૈં .

અરે મિયાઁ ! તુમ અહલે હદીસ કી બાત કરતે હો. અંગ્રેજ઼ સે હમારી કોઈ નિસ્બત હી નહીં, હમ તો અસ્લ મુસલમાન સમઝ કર આજ઼ાદી હિન્દ મેં ગાજર મૂલી કી તરહ કાટે ગએ ઔર તુમ તો વફ઼ાદારાને અંગ્રેજ઼ થે, ગો કિ ઉસને તુમ્હેં જનમ નહીં દિયા મગર તુમ્હારા વજૂદ ઉસી વફ઼ાદાર ને બાક઼ી રખા ક્યોંકિ ઉસકા સાથ જો નિભાતે થે .

મદરસા દેવબંદ કા ક઼િયામ 1867 ઔર અહમદ રજ઼ા બરેલવી કી પૈદાઇશ 1865–ઇન દોનોં કે મઅરિજ઼ે વજૂદ મેં આને સે પહલે યાની ઉન્નીસવીં ઔર બીસવેં સદી ઈસવી સે પહલે ફ઼િરક઼ા દેવબન્દિય્યહ ઔર ફ઼િરક઼ા બરેલવિયા કા કોઈ વજૂદ હી નહીં થા. હિન્દુસ્તાન મેં ગો કિ પહલે હી અંગ્રેજ઼ કી આમદ હો ગઈ થી મગર 1857 કે બાદ યહાં ઇસકા રાજ ક઼ાયમ હો ગયા. જિસને ઇસ રાજ કા સાથ દિયા અંગ્રેજ઼ કા વફ઼ાદાર કહલાયા ઔર જિસને મુખ઼ાલિફ઼ત કી ઉસે ગ઼દ્દાર સમઝા ગયા ઔર ઉસે ક઼િસ્મ ક઼િસ્મ કી સજ઼ા દી ગઈ . હમેં તો મુખ઼ાલિફ઼ સમઝ કર વહાબી કહા ગયા ઔર હમને સીનોં મેં અંગ્રેજ઼ કી ગોલિયાં ખાઈં ઔર અલ-હમ્દૂ લિલ્લાહ ઇસ્લામ બચાયા મગર મુલ્ક કા ગ઼દ્દાર હોને કે સાથ, દીન સે ભી કુછ મુસલમાનોં ને ગ઼દ્દારી કી જિન્હેં ઇસ્લામી તારીખ઼ કભી માફ઼ નહીં કર સક્તી .

મૈં પૂરે દેવબન્દી મુસલમાન કો મતઊન નહીં કરતા ઔર ના હી કર સકતા હૂં . ખ઼ાસ તૌર સે જો અભી કે દેવબન્દી ઇનકા કોઈ ક઼સૂર નહીં મગર તારીખ઼ી હક઼ાઇક઼ કા ઇનકાર ભી નહીં કિયા જા સકતા જિસમેં દેવબંદ ઔર આલે દેવબંદ કા અંગ્રેજ઼ી સરકાર સે દોસ્તાના તાલ્લુક઼ાત મિલતે હૈં .

(1) મદરસા દેવબંદ ઔર અંગ્રેજ઼ી સરકાર : જો કામ બડ઼ે બડ઼ે કાલેજોં મેં હજ઼ારોં રુપયા કે સર્ફ઼ સે હોતા હૈ વહ યહાં કૌડ઼િયોં મેં હો રહા હૈ. જો કામ પ્રિંસિપલ હજ઼ારોં રુપયા માહાનહ તંખ઼્વાહ લેકર કરતા હૈ વહ યહાં એક મૌલ્વી ચાલીસ રુપયા માહાનહ પર કર રહા હૈ. યહ મદરસા ખ઼િલાફ઼ે સરકાર નહીં બલ્કિ મુવાફ઼િક઼ે સરકાર મુમિદ્દ મુઆવિને સરકાર હૈ. (મૌલાના મુહમ્મદ અહસન નાનોત્વી, સ 217)

(2) મદરસા દેવબંદ કે કારકુનાન ઔર અંગ્રેજ઼ : મદરસા દેવબંદ કે કારકુનોં મેં અક્સરયત ઐસે બુજ઼ુર્ગોં કી થી જો ગવર્નમેંટ કે ક઼દીમ મુલાજ઼િમ ઔર હાલ પેંશન્જ઼ થે જિનકે બારે મેં ગવર્નમેંટ કો શક વ શુબહ કરને કી કોઈ ગુંજાઇશ હી ના થી. (હાશ્યા સવાનેહ ક઼ાસમી, જ . 2, સ 247)

(3) મદરસા દેવબંદ કે બાની ઔર અંગ્રેજ઼ : મૌલ્વી મુહમ્મદ ક઼ાસિમ નાનોત્વી સાહિબ કા અંગ્રેજ઼ી મદરસા દહલી સે ભી તાલ્લુક઼ રહા  (તજ઼કિરા ઉલમાએ હિન્દ ફ઼ારસી સ 210 નૌલકશોરપર યાસીન લખ઼નઊ 1914)

ઇસ અંગ્રેજ઼ી કાલેજ કા મક઼્સદ ભી જાન લેં .

"અરબી કાલેજ (દહલી) કી મશીન મેં જો કલ પુર્જ઼ે ઢાલે જાતે થે ઇનકે મુતાલ્લિક઼ તય કિયા ગયા થા કિ સૂરત વ શક્લ કે ઔર બૈરૂની લવાજ઼િમ કે હિસાબ સે તો વહ મૌલ્વી હોં ઔર મજ઼ાક઼ વ રાએ ઔર સમઝ કે ઐતેબાર સે આજ઼ાદી કે સાથ હક઼ કી તલાશ કરને વાલી જમાત હો". (સવાનેહ ક઼ાસમી, જ . ا, સ 97-96)

ઇસી કાલેજ કે તરબિયત યાફ઼્તા મૌલ્વી ક઼ાસિમ, ઉનકે ઉસ્તાદ મમ્લૂક અલી ઔર મૌલ્વી અહસન નાનોત્વી વગ઼ૈરા થે . દેખેં .  (મૌલાના અહસન નાનોત્વી, સ 77, 25) અરવાહે સલાસા, સ 301) ઔર (તજ઼કિરા ઉલમા હિન્દ, સ 210)

(4) મૌલ્વી રશીદ અહમદ ગંગોહી ઔર અંગ્રેજ઼ : દેવબન્દી હલ્ક઼ે કે મુમતાજ઼ મુસન્નિફ઼ મૌલ્વી આશિક઼ ઇલાહી મીરઠી અપની કિતાબ તજ઼કિરતુર્ રશીદ મેં અંગ્રેજ઼ી હુકૂમત કે સાથ મૌલ્વી રશીદ અહમદ સાહિબ ગંગોહી કે નિયાજ઼ મન્દાના જજ઼્બાત કી તસ્વીર ખીંચતે હુએ એક જગહ લિખતે હૈં આપ સમઝે હુએ થે કિ મૈં જબ હક઼ીક઼ત મેં સરકાર કા ફ઼રમાં બરદાર હૂં તો ઝૂઠે ઇલજ઼ામ સે મેરા બાલ બીકા ના હોગા ઔર અગર મારા ભી આગયા તો સરકાર માલિક હૈ ઇસે ઇખ઼્તિયાર હૈ જો ચાહે કરે .) તજ઼કિરતુ અર-રશીદ જ . 1સ 80 ઇદારા ઇસ્લામિયાત લાહૌર)

(5) મૌલ્વી અશરફ઼ અલી થાનવી સાહિબ કો સરકાર બરતાનિયા (અંગ્રેજ઼) સે છે સૌ રૂપયે માહવાર મિલા કરતે થે (મકાલમતુસ્ સદરૈન સફ઼હ નંબર 9,  દાર અલ ઇશાઅત દેવબંદ જ઼િલા સહરાનપૂર)

(6) તબ્લીગ઼ી જમાત કે બાની મૌલ્વી ઇલ્યાસ કાન્ધલ્વી કો સરકાર બરતાનિયા (અંગ્રેજ઼) સે બ-જ઼રિયા લેટર પૈસે મિલતે થે – (મકાલમતુસ્ સદરૈન સફ઼હ નંબર 8)

(7) જમઇય્યત ઉલમાએ ઇસ્લામ કો હુકૂમત બરતાનિયા (અંગ્રેજ઼) ને ક઼ાયમ કિયા ઔર ઇનકી ઇમદાદ કી-(મકાલમતુસ્ સદરૈન સફ઼હ નંબર 7)

હુજ્જત ક઼ાયમ કરને કે લિએ એક હી સબૂત કાફ઼ી હોતા હૈ મગર યહાં ઇસ ક઼દ્ર સબૂત મૌજૂદ હૈં કિ આઁખેં બંદ કરને સે ભી હક઼ાઇક઼ ઑઝલ નહીં હોતે .

ખ઼ુલાસા બયાન કરતે હુએ યહ કહ સકતા હૂં કિ દેવબન્દી ફ઼િરક઼ા અંગ્રેજ઼ કે દૌર સે મઅરિજ઼ વજૂદ મેં આયા, ઇસ ફ઼િરક઼ે કે સર કરદા ઉલમા વ મશાઇખ઼ કી તરબિયત અંગ્રેજ઼ી ઇસ્કૂલ મેં હુઈ, ઇસ ફ઼િરક઼ે પે અંગ્રેજ઼ોં કે બે પનાહ અહસાનાત હૈં યા યહ કહ લેં કિ અંગ્રેજ઼ી સાથ નિભાને સે ઇન્હેં ખ઼ૂબ ખ઼ૂબ અંગ્રેજ઼ી ઇનામાત મિલે .

؎ આપ હી અપની અદાઑં પે જ઼રા ગ઼ૌર કરેં

હમ અગર અર્જ઼ કરેંગે તો શિકાયત હોગી

બહુત માજ઼રત કે સાથ ઉન નાદાનોં કે નામ જો લોગોં મેં વસ્વસા પૈદા કરતે હૈં કિ અહલે હદીસ અંગ્રેજ઼ કી ઔલાદ હૈં.

(અદ-દાઈ ઇલલ-ખ઼ૈર અબ્દુસ્ સત્તાર)

========================

 અબ ઉર્દૂ સે હિંદી યા રોમનાઇજ઼્દ-ઉર્દૂ, ગુજરતી, બંગલા, કન્નડ઼ા, પંજાબી મેં કિતાબોં ઔર આર્ટિકલ્જ઼ કા કન્વર્ટ કરના (transliterate karna) હોગા બહુત હી આસાન.

સૂબાઈ જમઇય્યત અહલે હદીસ મહારાષ્ટ્ર, કિ એક બેહતરીન કાવિશ. જો બહુત જલ્દ મન્જ઼રે આમ પર આએગી. ઇન શા અલ્લાહ

 ઇસ વેબ-એપ કે જ઼રિએ આપ બ-આસાની ઉર્દૂ યૂનિકોડ ટેક્સ્ટ પેસ્ટ કરકે ઉસકા હિંદી, રોમનાઇજ઼્દ ઉર્દૂ મેં ટેક્સ્ટ હાસિલ કર સકેંગે.

આપ લોગોં સે ગુજ઼ારિશ હૈ કિ આપ હમારે લિએ દુઆ કરેં કિ અલ્લાહ ઇસ વેબ-એપ કો જલ્દ સે જલ્દ મુકમ્મલ કરવાકર અવામુન-નાસ તક પહુંચા દેં.

 ===========