ಮುಕಲ್ಲಿದಿನ ಕಾ ವಸ್ವಸಾ "ಅಹಲೇ ಹದಿಸ ಅಂಗ್ರೇಜ ಕಿ ಪೈದಾವಾರ" ಓರ ಉಸಕಾ ಇಲಾಜ

ಮುಕಲ್ಲಿದಿನ ಕಾ ವಸ್ವಸಾ "ಅಹಲೇ ಹದಿಸ ಅಂಗ್ರೇಜ ಕಿ ಪೈದಾವಾರ" ಓರ ಉಸಕಾ ಇಲಾಜ

======================

ಮಕಬೂಲ ಅಹಮದ ಸಲಪಿ

ಕಈ ಸಾಲೋಂ ಸೇ ಮುಕಲ್ಲಿದಿನ ಕಿ ತರಪ ಸೇ ಅಹಲೇ ಹದಿಸ ಕೇ ವಜೂದ ಕೋ ಹಿನ್ದುಸ್ತಾನ ಮೇಂ ಅಂಗ್ರೇಜ ಕಿ ಆಮದ ಸೇ ಜೋಡನೇ ಕಿ ನಾಪಾಕ ಕೋಶಿಶ ಕಿ ಜಾ ರಹಿ ಹೈ ತಾಕಿ ಅಪನೇ ನಎ ವಜೂದ ಕೋ ಲೋಗೋಂ ಕಿ ನಜರೋಂ ಸೇ ಬಚಾ ಸಕೇ। ಯಹ ಕಾಮ ವಹಿ ಕರತಾ ಹೈ ಜಿಸೇ ಅಪನೇ ವಜೂದ ಪೇ ಭರೋಸಾ ನಹಿಂ ಹೋತಾ।

ದರಹಕಿಕತ ಅಹಲೇ ಹದಿಸ ಹಿನ್ದುಸ್ತಾನ ಮೇಂ ಹಿ ನಹಿಂ ಪೂರಿ ದುನಿಯಾ ಮೇಂ ಉಸ ವಕ್ತ ಸೇ ಹೈಂ ಜಬ ಸೇ ಇಸ್ಲಾಮ ಹೈ, ಯಹ ಅಲಗ ಬಾತ ಹೈ ಹಮ ಹಕ ಪರಸ್ತೋಂ ಕಿ ತಾದಾದ ಹಮೇಶಾ ಕಮ ರಹಿ ಹೈ, ಇಸಕಿ ವಜಹ ಅಲ್ಲಾಹ ರಬ್ಬುಲ್ ಇಜ್ಜತ ನೇ ಖುದ ಬತಲಾ ದಿ ಹೈ । ವ ಕಲಿಲಮ್ ಮಿನ ಇಬಾದಿ ಅಶ-ಶುಕೂರ (ಅಲ-ಕುರಆನ) ಶುಕ್ರ ಗುಜಾರ ಬನ್ದೇ ಥೋಡೇ ಹಿ ಹೋತೇ ಹೈಂ।

ಅಹಲೇ ಹದಿಸ ಕೋ ಅಂಗ್ರೇಜ ಕಿ ಆಮದ ಸೇ ಜೋಡನೇ ಕೇ ವಾಸ್ತೇ ಮುಕಲ್ಲಿದೋಂ ಕಿ ಅಕಲ ಕಾ ಜನಾಜಾ ನಿಕಲ ಗಯಾ। ಎಕ ತರಪ ತೋ ಅಹಲೇ ಹದಿಸ ಕೋ ಅಂಗ್ರೇಜ ಕಿ ಪೈದಾವಾರ ಕಹತೇ ಹೈಂ ದೂಸರಿ ತರಪ ಅಹಲುಲ ಹದಿಸ ಮುಹದ್ದಿಸಿನ ಕಿ ಜಮಾತ ಕಹ ಕರ ಶುರೂ ಇಸ್ಲಾಮ ಸೇ ಇಸಕಾ ವಜೂದ ಭಿ ಮಾನತೇ ಹೈಂ । ಇನಕಿ ಅಕಲ ಪೇ ಮಾತಮ ಕಿಯಾ ಜಾಎ ಓರ ಕ್ಯಾ ಕಿಯಾ ಜಾಎ ?

ಅಹಲೇ ಹದಿಸ ಕಾ ಸಹಿಹ ಮಾನಾ ಓರ ಇಸಕಿ ಸಹಿಹ ತಾರಿಖ ಸಮಝ ಲೇಂ ।

ಜೈಸೇ ಅಹಲುಸ್ ಸುನ್ನಹ ಸೇ ಸುನ್ನತ ವಾಲೇ ಯಾನಿ ತಮಾಮ ಮುಸಲಮಾನ ಖ್ವಾಹ ಪಢಾ ಹೋ ಯಾ ಜಾಹಿಲ ಮುರಾದ ಹೈಂ ಇಸಿ ತರಹ ಅಹಲುಲ ಹದಿಸ ಸೇ ಹದಿಸ ಪೇ ಅಮಲ ಕರನೇ ವಾಲೇ ತಮಾಮ ಮುಸಲಮಾನ ಖ್ವಾಹ ಪಢಾ ಲಿಖಾ ಹೋ, ಗೈರ ಪಢಾ ಲಿಖಾ ಮುರಾದ ಹೈಂ । ಚುನಾಂಚೇ ಇಮಾಮ ಅಹಮದ ಬಿನ ಹಮ್ಬಲ ರಹಿಮಹುಲ್ಲಾಹ ನೇ ಪರಮಾಯಾ :

"ಸಾಹಿಬಲ್ ಹದಿಸ ಇನ್ದನಾ ಮಿನ ಯಾಸ್ತಾಮಲ ಅಲ-ಹದಿಸ" ಹಮಾರೇ ನಜದಿಕ ಅಹಲೇ-ಹದಿಸ ವಹ ಹೈ ಜೋ ಹದಿಸ ಪರ ಅಮಲ ಕರತಾ ಹೈ।

(ಮನಾಕಿಬ ಅಲ-ಇಮಾಮ ಅಹಮದ ಬಿನ ಹಮ್ಬಲ ಲಿ-ಇಬ್ನುಲ ಜೌಜಿ ಸ 209 ವ ಸನದುಹು ಸಹಿಹ)

ಮೈಂ ದೇವಬನ್ದಿ ಯಾ ಬರೇಲವಿ ಕೋ ಅಂಗ್ರೇಜ ಕಿ ಓಲಾದ ಯಾ ಉಸಕಿ ಪೈದಾವಾರ ನಹಿಂ ಕಹ ಸಕತಾ ಅಲ್ಲಾಹ ತಆಲಾ ಕೇ ಸಾಮನೇ ಮೇರಿ ಪೂಛ ಹೋಗಿ ಮಗರ ಇನ ದೋನೋಂ ಕಾ ವಜೂದ ಅಂಗ್ರೇಜಿ ದೌರ ಸೇ ಹೈ ಯಹ ಬಿಲ-ಯಕಿನ ಕಹ ಸಕತಾ ಹೂಂ। ಮುಝೇ ತಾಜ್ಜುಬ ಇಸ ಬಾತ ಪೇ ಹೈ ಅಹಲೇ ಹದಿಸ ಕೋ ಕೈಸೇ ಅಂಗ್ರೇಜ ಕಿ ಪೈದಾವಾರ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ ?, ಜರ್ರಾ ಬರಾಬರ ಅಲ್ಲಾಹ ಕಾ ಖ़ೌಪ ನಹಿಂ ಹೋತಾ। ಹಿನ್ದ ಪೇ ರಾಜ ಕರನೇ ವಾಲಾ ಅಂಗ್ರೇಜ ತೋ ಸರಾಪಾ ಕಾಪಿರ ಥಾ, ಮುಸಲಮಾನ ಇನ ಕಾಪಿರ ಕಿ ಪೈದಾವಾರ ಕೈಸೇ ಹೋ ಸಕ್ತೇ ಹೈಂ ? ಶರ್ಮ ನಹಿಂ ಆತಿ ಯಹ ಬಾತ ಕಹತೇ ಹುಎ ।

؎ ಯಹ ಮುಸಲಮಾನ ಹೈಂ ಜಿನ್ಹೇಂ ದೇಖ ಕೇ ಶರ್ಮಾಎ ಯಹೂದ

ಅಹಲೇ ಹದಿಸ ಕೇ ಮುಖ್ತಲಿಪ ನಾಮ ಹೈಂ, ಇನಮೇಂ ಸಲಪಿ, ಮುಹಮ್ಮದಿ, ಅಹಲುಸ್ ಸುನ್ನಹ ಓರ ಅಸರಿ ವಗೈರಾ ಹೈಂ । ಯಹ ಸಬ ಅಹಲೇ ಹದಿಸ ಕೇ ಸಿಪಾತಿ ನಾಮ ಹೈಂ ಜಿಸಕಿ ಪಹಚಾನ ಹದಿಸ ಮೇಂ ತಾಇಪೇ ಮಂಸೂರಹ ಬತಲಾಈ ಗಈ ಹೈ। ತಾಇಪೇ ಮಂಸೂರಹ ಭಿ ಎಕ ವಸಪಿ ನಾಮ ಹೈ ಯಾನಿ ನಿಜಾತ ಪಾನೇ ವಾಲಿ ಜಮಾತ। ಇಸ ನಾಮ ಕಾ ಭಿ ಯಹ ಮತಲಬ ನಹಿಂ ಕಿ ಇಸ್ಲಾಮ ಸೇ ಹಟ ಕರ ಯಹ ಎಕ ಅಲಗ ಪಿರಕಾ ಹೈ ।

ಗೋಯಾ ಅಹಲುಲ ಹದಿಸ ಮೇಂ ಬ-ಶುಮೂಲ ಅವ್ವಾಮ ವ ಖವಾಸ ಸಹಾಬಾ, ತಾಬಈನ, ತಬಅ್ ತಾಬಈನ, ಅಇಮ್ಮಹ ಓರ ಕಿಯಾಮತ ತಕ ಆನೇ ವಾಲೇ ಹಾಮಿಲೇ ಕಿತಾಬ ವ ಸುನ್ನತ ಶಾಮಿಲ ಹೈಂ। ಇಸಕಾ ದೋ ಟೋಕ ಮತಲಬ ಯಹ ಹುವಾ ಕಿ ಅಹಲೇ ಹದಿಸ ಸದಾ ಸೇ ಹೈಂ । ಅಇಮ್ಮಹ ವ ಮುಹದ್ದಿಸಿನ ನೇ ಅಂಗ್ರೇಜ ಕಿ ಆಮದ ಸೇ ಸೇಕಡೋಂ ಸಾಲ ಪಹಲೇ ತಾಇಪೇ ಮಂಸೂರಹ ಕೋ ಅಹಲೇ ಹದಿಸ ಬತಲಾಯಾ ಹೈ । ಇಮಾಮ ಅಹಮದ ಬಿನ ಹಮ್ಬಲ, ಇಮಾಮ ಬುಖಾರಿ, ಇಮಾಮ ಅಲಿ ಬಿನ ಅಲ-ಮದಿನಿ ಓರ ಬಹುತ ಸೇ ಅಹಲೇ ಇಲ್ಮ ನೇ ತಾಇಪೇ ಮಂಸೂರಹ ಅಹಲೇ ಹದಿಸ ಹಿ ಕೋ ಕರಾರ ದಿಯಾ ಹೈ।

ಹವಾಲೇ ಕೇ ತೌರ ಪೇ ದೇಖೇಂ : (ಮಅ್-ರಿಫ़ಹ ಉಲೂಮುಲ್ ಹದಿಸ ಲಿಲ-ಹಾಕಿಮ : 2 ವ ಸಹ್ಹಹು ಇಬ್ನ ಹಜರ ಅಲ-ಅಸ್ಕಲಾನಿ ಪಿ ಪತ್ಹುಲ್ ಬಾರಿ ಜ. 13, ಸ 293 ತಹತ ಹ 7311, ಮಸಾಲತು ಅಲ-ಇಹತಿಜಾಜ, ಬಿಶ್ ಶಾಪಈ ಲಿಲ್ ಖತಿಬ ಸ 47, ಸುನನ ತಿರ್ಮಿಜಿ ಮಅ್ ಆರಿಜತುಲ್ ಅಹವಜ़ಿ ಜ. 9,  ಸ 74 ಹ 2229)

ತವಾಲತ ಕೇ ಖ़ೌಪ ಸೇ ಇಸ ಬಾತ ಕೇ ಜಿಕ್ರ ಕಾ ಮೌಕಾ ನಹಿಂ ವಗರನಾ ಹಜಾರೋಂ ಅಹಲೇ ಇಲ್ಮ ಕೇ ಅಕವಾಲ ಪೇಶ ಕಿಎ ಜಾ ಸಕತೇ ಹೈಂ ಜಿನ್ಹೋಂನೇ ಅಂಗ್ರೇಜ ಸೇ ಸೇಕಡೋಂ ಸಾಲ ಪಹಲೇ ಜಮಾತ ಅಹಲೇ ಹದಿಸ ಕಾ ತಜಕಿರಾ ಇಸಕಿ ಮದಹ ಸರಾಈ ಕಿ ಹೈ ।

ಎಕ ಆಮ ತಾಲಿಬೇ ಇಲ್ಮ ಯಾ ಆಮ ಆದಮಿ ಬಗೈರ ಕಿತಾಬ ಉಠಾಎ ಓರ ಬಗೈರ ತಾರಿಖ ಕಾ ಪತಾ ಕಿಎ ಯಹ ಬಾತ ಕಹ ಸಕತಾ ಹೈ ಕಿ ٭ ದೇವಬನ್ದಿ ಕಿ ಇಬ್ತಿದಾ ಮದರಸಾ ದೇವಬಂದ ಕೇ ಕಿಯಾಮ ಸೇ ಹೈ।

٭ ಬರೇಲವಿ ಕಿ ಇಬ್ತಿದಾ ಅಹಮದ ರಜಾ ಬರೇಲವಿ ಕಿ ಪೈದಾಇಶ ಕೇ ಬಾದ ಸೇ ಹೈ ।

٭ ಓರ ಅಹಲೇ ಹದಿಸ ಕಿ ಇಬ್ತಿದಾ ಉಸ ವಕ್ತ ಸೇ ಹೈ ಜಬ ಸೇ ಹದಿಸ ಓರ ಆಮಿಲಿನ ಬಿಲ-ಕಿತಾಬ ವ ಅಲ-ಹದಿಸ ಪಾಎ ಜಾತೇ ಹೈಂ ।

ಅರೇ ಮಿಯಾಂ ! ತುಮ ಅಹಲೇ ಹದಿಸ ಕಿ ಬಾತ ಕರತೇ ಹೋ। ಅಂಗ್ರೇಜ ಸೇ ಹಮಾರಿ ಕೋಈ ನಿಸ್ಬತ ಹಿ ನಹಿಂ, ಹಮ ತೋ ಅಸ್ಲ ಮುಸಲಮಾನ ಸಮಝ ಕರ ಆಜಾದಿ ಹಿನ್ದ ಮೇಂ ಗಾಜರ ಮೂಲಿ ಕಿ ತರಹ ಕಾಟೇ ಗಎ ಓರ ತುಮ ತೋ ವಪಾದಾರಾನೇ ಅಂಗ್ರೇಜ ಥೇ, ಗೋ ಕಿ ಉಸನೇ ತುಮ್ಹೇಂ ಜನಮ ನಹಿಂ ದಿಯಾ ಮಗರ ತುಮ್ಹಾರಾ ವಜೂದ ಉಸಿ ವಪಾದಾರ ನೇ ಬಾಕಿ ರಖಾ ಕ್ಯೋಂಕಿ ಉಸಕಾ ಸಾಥ ಜೋ ನಿಭಾತೇ ಥೇ ।

ಮದರಸಾ ದೇವಬಂದ ಕಾ ಕಿಯಾಮ 1867 ಓರ ಅಹಮದ ರಜಾ ಬರೇಲವಿ ಕಿ ಪೈದಾಇಶ 1865–ಇನ ದೋನೋಂ ಕೇ ಮಅರಿಜೇ ವಜೂದ ಮೇಂ ಆನೇ ಸೇ ಪಹಲೇ ಯಾನಿ ಉನ್ನಿಸವಿಂ ಓರ ಬಿಸವೇಂ ಸದಿ ಈಸವಿ ಸೇ ಪಹಲೇ ಪಿರಕಾ ದೇವಬನ್ದಿಯ್ಯಹ ಓರ ಪಿರಕಾ ಬರೇಲವಿಯಾ ಕಾ ಕೋಈ ವಜೂದ ಹಿ ನಹಿಂ ಥಾ। ಹಿನ್ದುಸ್ತಾನ ಮೇಂ ಗೋ ಕಿ ಪಹಲೇ ಹಿ ಅಂಗ್ರೇಜ ಕಿ ಆಮದ ಹೋ ಗಈ ಥಿ ಮಗರ 1857 ಕೇ ಬಾದ ಯಹಾಂ ಇಸಕಾ ರಾಜ ಕಾಯಮ ಹೋ ಗಯಾ। ಜಿಸನೇ ಇಸ ರಾಜ ಕಾ ಸಾಥ ದಿಯಾ ಅಂಗ್ರೇಜ ಕಾ ವಪಾದಾರ ಕಹಲಾಯಾ ಓರ ಜಿಸನೇ ಮುಖಾಲಿಪತ ಕಿ ಉಸೇ ಗದ್ದಾರ ಸಮಝಾ ಗಯಾ ಓರ ಉಸೇ ಕಿಸ್ಮ ಕಿಸ್ಮ ಕಿ ಸಜಾ ದಿ ಗಈ । ಹಮೇಂ ತೋ ಮುಖಾಲಿಪ ಸಮಝ ಕರ ವಹಾಬಿ ಕಹಾ ಗಯಾ ಓರ ಹಮನೇ ಸಿನೋಂ ಮೇಂ ಅಂಗ್ರೇಜ ಕಿ ಗೋಲಿಯಾಂ ಖಾಈಂ ಓರ ಅಲ-ಹಮ್ದೂ ಲಿಲ್ಲಾಹ ಇಸ್ಲಾಮ ಬಚಾಯಾ ಮಗರ ಮುಲ್ಕ ಕಾ ಗದ್ದಾರ ಹೋನೇ ಕೇ ಸಾಥ, ದಿನ ಸೇ ಭಿ ಕುಛ ಮುಸಲಮಾನೋಂ ನೇ ಗದ್ದಾರಿ ಕಿ ಜಿನ್ಹೇಂ ಇಸ್ಲಾಮಿ ತಾರಿಖ ಕಭಿ ಮಾಪ ನಹಿಂ ಕರ ಸಕ್ತಿ ।

ಮೈಂ ಪೂರೇ ದೇವಬನ್ದಿ ಮುಸಲಮಾನ ಕೋ ಮತಊನ ನಹಿಂ ಕರತಾ ಓರ ನಾ ಹಿ ಕರ ಸಕತಾ ಹೂಂ । ಖಾಸ ತೌರ ಸೇ ಜೋ ಅಭಿ ಕೇ ದೇವಬನ್ದಿ ಇನಕಾ ಕೋಈ ಕಸೂರ ನಹಿಂ ಮಗರ ತಾರಿಖಿ ಹಕಾಇಕ ಕಾ ಇನಕಾರ ಭಿ ನಹಿಂ ಕಿಯಾ ಜಾ ಸಕತಾ ಜಿಸಮೇಂ ದೇವಬಂದ ಓರ ಆಲೇ ದೇವಬಂದ ಕಾ ಅಂಗ್ರೇಜಿ ಸರಕಾರ ಸೇ ದೋಸ್ತಾನಾ ತಾಲ್ಲುಕಾತ ಮಿಲತೇ ಹೈಂ ।

(1) ಮದರಸಾ ದೇವಬಂದ ಓರ ಅಂಗ್ರೇಜಿ ಸರಕಾರ : ಜೋ ಕಾಮ ಬಡೇ ಬಡೇ ಕಾಲೇಜೋಂ ಮೇಂ ಹಜಾರೋಂ ರುಪಯಾ ಕೇ ಸರ್ಪ ಸೇ ಹೋತಾ ಹೈ ವಹ ಯಹಾಂ ಕೌಡಿಯೋಂ ಮೇಂ ಹೋ ರಹಾ ಹೈ। ಜೋ ಕಾಮ ಪ್ರಿಂಸಿಪಲ ಹಜಾರೋಂ ರುಪಯಾ ಮಾಹಾನಹ ತಂಖ್ವಾಹ ಲೇಕರ ಕರತಾ ಹೈ ವಹ ಯಹಾಂ ಎಕ ಮೌಲ್ವಿ ಚಾಲಿಸ ರುಪಯಾ ಮಾಹಾನಹ ಪರ ಕರ ರಹಾ ಹೈ। ಯಹ ಮದರಸಾ ಖಿಲಾಪೇ ಸರಕಾರ ನಹಿಂ ಬಲ್ಕಿ ಮುವಾಪಿಕೇ ಸರಕಾರ ಮುಮಿದ್ದ ಮುಆವಿನೇ ಸರಕಾರ ಹೈ। (ಮೌಲಾನಾ ಮುಹಮ್ಮದ ಅಹಸನ ನಾನೋತ್ವಿ, ಸ 217)

(2) ಮದರಸಾ ದೇವಬಂದ ಕೇ ಕಾರಕುನಾನ ಓರ ಅಂಗ್ರೇಜ : ಮದರಸಾ ದೇವಬಂದ ಕೇ ಕಾರಕುನೋಂ ಮೇಂ ಅಕ್ಸರಯತ ಐಸೇ ಬುಜುರ್ಗೋಂ ಕಿ ಥಿ ಜೋ ಗವರ್ನಮೇಂಟ ಕೇ ಕದಿಮ ಮುಲಾಜಿಮ ಓರ ಹಾಲ ಪೇಂಶನ್ಜ ಥೇ ಜಿನಕೇ ಬಾರೇ ಮೇಂ ಗವರ್ನಮೇಂಟ ಕೋ ಶಕ ವ ಶುಬಹ ಕರನೇ ಕಿ ಕೋಈ ಗುಂಜಾಇಶ ಹಿ ನಾ ಥಿ। (ಹಾಶ್ಯಾ ಸವಾನೇಹ ಕಾಸಮಿ, ಜ । 2, ಸ 247)

(3) ಮದರಸಾ ದೇವಬಂದ ಕೇ ಬಾನಿ ಓರ ಅಂಗ್ರೇಜ : ಮೌಲ್ವಿ ಮುಹಮ್ಮದ ಕಾಸಿಮ ನಾನೋತ್ವಿ ಸಾಹಿಬ ಕಾ ಅಂಗ್ರೇಜಿ ಮದರಸಾ ದಹಲಿ ಸೇ ಭಿ ತಾಲ್ಲುಕ ರಹಾ  (ತಜಕಿರಾ ಉಲಮಾಎ ಹಿನ್ದ ಪಾರಸಿ ಸ 210 ನೌಲಕಶೋರಪರ ಯಾಸಿನ ಲಖನಊ 1914)

ಇಸ ಅಂಗ್ರೇಜಿ ಕಾಲೇಜ ಕಾ ಮಕ್ಸದ ಭಿ ಜಾನ ಲೇಂ ।

"ಅರಬಿ ಕಾಲೇಜ (ದಹಲಿ) ಕಿ ಮಶಿನ ಮೇಂ ಜೋ ಕಲ ಪುರ್ಜೇ ಢಾಲೇ ಜಾತೇ ಥೇ ಇನಕೇ ಮುತಾಲ್ಲಿಕ ತಯ ಕಿಯಾ ಗಯಾ ಥಾ ಕಿ ಸೂರತ ವ ಶಕ್ಲ ಕೇ ಓರ ಬೈರೂನಿ ಲವಾಜಿಮ ಕೇ ಹಿಸಾಬ ಸೇ ತೋ ವಹ ಮೌಲ್ವಿ ಹೋಂ ಓರ ಮಜಾಕ ವ ರಾಎ ಓರ ಸಮಝ ಕೇ ಐತೇಬಾರ ಸೇ ಆಜಾದಿ ಕೇ ಸಾಥ ಹಕ ಕಿ ತಲಾಶ ಕರನೇ ವಾಲಿ ಜಮಾತ ಹೋ"। (ಸವಾನೇಹ ಕಾಸಮಿ, ಜ । ا, ಸ 97-96)

ಇಸಿ ಕಾಲೇಜ ಕೇ ತರಬಿಯತ ಯಾಪ್ತಾ ಮೌಲ್ವಿ ಕಾಸಿಮ, ಉನಕೇ ಉಸ್ತಾದ ಮಮ್ಲೂಕ ಅಲಿ ಓರ ಮೌಲ್ವಿ ಅಹಸನ ನಾನೋತ್ವಿ ವಗೈರಾ ಥೇ । ದೇಖೇಂ ।  (ಮೌಲಾನಾ ಅಹಸನ ನಾನೋತ್ವಿ, ಸ 77, 25) ಅರವಾಹೇ ಸಲಾಸಾ, ಸ 301) ಓರ (ತಜಕಿರಾ ಉಲಮಾ ಹಿನ್ದ, ಸ 210)

(4) ಮೌಲ್ವಿ ರಶಿದ ಅಹಮದ ಗಂಗೋಹಿ ಓರ ಅಂಗ್ರೇಜ : ದೇವಬನ್ದಿ ಹಲ್ಕೇ ಕೇ ಮುಮತಾಜ ಮುಸನ್ನಿಪ ಮೌಲ್ವಿ ಆಶಿಕ ಇಲಾಹಿ ಮಿರಠಿ ಅಪನಿ ಕಿತಾಬ ತಜಕಿರತುರ್ ರಶಿದ ಮೇಂ ಅಂಗ್ರೇಜಿ ಹುಕೂಮತ ಕೇ ಸಾಥ ಮೌಲ್ವಿ ರಶಿದ ಅಹಮದ ಸಾಹಿಬ ಗಂಗೋಹಿ ಕೇ ನಿಯಾಜ ಮನ್ದಾನಾ ಜಜ್ಬಾತ ಕಿ ತಸ್ವಿರ ಖಿಂಚತೇ ಹುಎ ಎಕ ಜಗಹ ಲಿಖತೇ ಹೈಂ ಆಪ ಸಮಝೇ ಹುಎ ಥೇ ಕಿ ಮೈಂ ಜಬ ಹಕಿಕತ ಮೇಂ ಸರಕಾರ ಕಾ ಪರಮಾಂ ಬರದಾರ ಹೂಂ ತೋ ಝೂಠೇ ಇಲಜಾಮ ಸೇ ಮೇರಾ ಬಾಲ ಬಿಕಾ ನಾ ಹೋಗಾ ಓರ ಅಗರ ಮಾರಾ ಭಿ ಆಗಯಾ ತೋ ಸರಕಾರ ಮಾಲಿಕ ಹೈ ಇಸೇ ಇಖ್ತಿಯಾರ ಹೈ ಜೋ ಚಾಹೇ ಕರೇ ।) ತಜಕಿರತು ಅರ-ರಶಿದ ಜ । 1ಸ 80 ಇದಾರಾ ಇಸ್ಲಾಮಿಯಾತ ಲಾಹೌರ)

(5) ಮೌಲ್ವಿ ಅಶರಪ ಅಲಿ ಥಾನವಿ ಸಾಹಿಬ ಕೋ ಸರಕಾರ ಬರತಾನಿಯಾ (ಅಂಗ್ರೇಜ) ಸೇ ಛೇ ಸೌ ರೂಪಯೇ ಮಾಹವಾರ ಮಿಲಾ ಕರತೇ ಥೇ (ಮಕಾಲಮತುಸ್ ಸದರೈನ ಸಪಹ ನಂಬರ 9,  ದಾರ ಅಲ ಇಶಾಅತ ದೇವಬಂದ ಜಿಲಾ ಸಹರಾನಪೂರ)

(6) ತಬ್ಲಿಗಿ ಜಮಾತ ಕೇ ಬಾನಿ ಮೌಲ್ವಿ ಇಲ್ಯಾಸ ಕಾನ್ಧಲ್ವಿ ಕೋ ಸರಕಾರ ಬರತಾನಿಯಾ (ಅಂಗ್ರೇಜ) ಸೇ ಬ-ಜರಿಯಾ ಲೇಟರ ಪೈಸೇ ಮಿಲತೇ ಥೇ – (ಮಕಾಲಮತುಸ್ ಸದರೈನ ಸಪಹ ನಂಬರ 8)

(7) ಜಮಇಯ್ಯತ ಉಲಮಾಎ ಇಸ್ಲಾಮ ಕೋ ಹುಕೂಮತ ಬರತಾನಿಯಾ (ಅಂಗ್ರೇಜ) ನೇ ಕಾಯಮ ಕಿಯಾ ಓರ ಇನಕಿ ಇಮದಾದ ಕಿ-(ಮಕಾಲಮತುಸ್ ಸದರೈನ ಸಪಹ ನಂಬರ 7)

ಹುಜ್ಜತ ಕಾಯಮ ಕರನೇ ಕೇ ಲಿಎ ಎಕ ಹಿ ಸಬೂತ ಕಾಪಿ ಹೋತಾ ಹೈ ಮಗರ ಯಹಾಂ ಇಸ ಕದ್ರ ಸಬೂತ ಮೌಜೂದ ಹೈಂ ಕಿ ಆಂಖೇಂ ಬಂದ ಕರನೇ ಸೇ ಭಿ ಹಕಾಇಕ ಒಝಲ ನಹಿಂ ಹೋತೇ ।

ಖುಲಾಸಾ ಬಯಾನ ಕರತೇ ಹುಎ ಯಹ ಕಹ ಸಕತಾ ಹೂಂ ಕಿ ದೇವಬನ್ದಿ ಪಿರಕಾ ಅಂಗ್ರೇಜ ಕೇ ದೌರ ಸೇ ಮಅರಿಜ ವಜೂದ ಮೇಂ ಆಯಾ, ಇಸ ಪಿರಕೇ ಕೇ ಸರ ಕರದಾ ಉಲಮಾ ವ ಮಶಾಇಖ ಕಿ ತರಬಿಯತ ಅಂಗ್ರೇಜಿ ಇಸ್ಕೂಲ ಮೇಂ ಹುಈ, ಇಸ ಪಿರಕೇ ಪೇ ಅಂಗ್ರೇಜೋಂ ಕೇ ಬೇ ಪನಾಹ ಅಹಸಾನಾತ ಹೈಂ ಯಾ ಯಹ ಕಹ ಲೇಂ ಕಿ ಅಂಗ್ರೇಜಿ ಸಾಥ ನಿಭಾನೇ ಸೇ ಇನ್ಹೇಂ ಖೂಬ ಖೂಬ ಅಂಗ್ರೇಜಿ ಇನಾಮಾತ ಮಿಲೇ ।

؎ ಆಪ ಹಿ ಅಪನಿ ಅದಾಒಂ ಪೇ ಜರಾ ಗೌರ ಕರೇಂ

ಹಮ ಅಗರ ಅರ್ಜ ಕರೇಂಗೇ ತೋ ಶಿಕಾಯತ ಹೋಗಿ

ಬಹುತ ಮಾಜರತ ಕೇ ಸಾಥ ಉನ ನಾದಾನೋಂ ಕೇ ನಾಮ ಜೋ ಲೋಗೋಂ ಮೇಂ ವಸ್ವಸಾ ಪೈದಾ ಕರತೇ ಹೈಂ ಕಿ ಅಹಲೇ ಹದಿಸ ಅಂಗ್ರೇಜ ಕಿ ಓಲಾದ ಹೈಂ।

(ಅದ-ದಾಈ ಇಲಲ-ಖೈರ ಅಬ್ದುಸ್ ಸತ್ತಾರ)

========================

 ಅಬ ಉರ್ದೂ ಸೇ ಹಿಂದಿ ಯಾ ರೋಮನಾಇಜ್ದ-ಉರ್ದೂ, ಗುಜರತಿ, ಬಂಗಲಾ, ಕನ್ನಡಾ, ಪಂಜಾಬಿ ಮೇಂ ಕಿತಾಬೋಂ ಓರ ಆರ್ಟಿಕಲ್ಜ ಕಾ ಕನ್ವರ್ಟ ಕರನಾ (transliterate karna) ಹೋಗಾ ಬಹುತ ಹಿ ಆಸಾನ।

ಸೂಬಾಈ ಜಮಇಯ್ಯತ ಅಹಲೇ ಹದಿಸ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ, ಕಿ ಎಕ ಬೇಹತರಿನ ಕಾವಿಶ। ಜೋ ಬಹುತ ಜಲ್ದ ಮನ್ಜರೇ ಆಮ ಪರ ಆಎಗಿ। ಇನ ಶಾ ಅಲ್ಲಾಹ

 ಇಸ ವೇಬ-ಎಪ ಕೇ ಜರಿಎ ಆಪ ಬ-ಆಸಾನಿ ಉರ್ದೂ ಯೂನಿಕೋಡ ಟೇಕ್ಸ್ಟ ಪೇಸ್ಟ ಕರಕೇ ಉಸಕಾ ಹಿಂದಿ, ರೋಮನಾಇಜ़್ದ ಉರ್ದೂ ಮೇಂ ಟೇಕ್ಸ್ಟ ಹಾಸಿಲ ಕರ ಸಕೇಂಗೇ।

ಆಪ ಲೋಗೋಂ ಸೇ ಗುಜಾರಿಶ ಹೈ ಕಿ ಆಪ ಹಮಾರೇ ಲಿಎ ದುಆ ಕರೇಂ ಕಿ ಅಲ್ಲಾಹ ಇಸ ವೇಬ-ಎಪ ಕೋ ಜಲ್ದ ಸೇ ಜಲ್ದ ಮುಕಮ್ಮಲ ಕರವಾಕರ ಅವಾಮುನ-ನಾಸ ತಕ ಪಹುಂಚಾ ದೇಂ।

 ===========